Yapay Zeka’nın Hayatımızdaki Yeri

Yapay zeka, günümüzde pek çok alan içerisinde kullanılmaya başlandı. Bugün ve geleceğin önemli konularından biri diyebiliriz. Yapay zeka denildiğinde aklımıza farklı birçok konu geliyor. Bu yayında genel olarak yapay zekanın ne işe yaradığını ve nasıl kullanıldığını sizlere açıklayacağız. O zaman yapay zeka ile alakalı bilgilendirmeye geçelim.

Yapay Zeka Nedir?

En basit şekilde tanımı; belirli görevleri yerine getirmek amacı için insan zekasını taklit eden sistemlerdir. Topladıkları bilgileri sürekli yenileyerek kendini geliştiren bir sistem yapısına sahiptir. Yapay zeka günümüzde teknolojik sistemleri birbirinden ayıran en önemli konularından biridir. Bu sistem, var olan durumları gözlemleyip, daha önceden belirlenen parametreler doğrultusunda, benzer durumu gözeterek işlemesine ve buna tepki vermesine yol açmaktadır. Bu şekilde yapay zeka duruma göre verilen hızlı, yenileyici ve akıllı bir algoritma yapılarını birleştirerek çalışır.

Yapay Zeka Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Yapay zeka 1956 yılında ortaya atılan bir terimdir. Veri hacimlerinin artması, algoritma hesaplamaları gibi gelişmeler ile bilim ve teknoloji alanında ilerlemeler meydana gelmiştir. Günümüzde daha popüler bir hal alması ile hem şu an hem de gelecekte en çok konuştuğumuz şey olacak. Yapay zeka, ilk zamanlarda problem çözme ve sembolik yöntemler ile ilgili özelliklere sahipti. Sonraki dönemler ise daha da gelişerek makinenin öğrenmesi için geliştirilen bir sisteme dönüşmüştür. Yapay zekaya ilerleyen teknoloji ile konuşma, tanıma, görüntü algılama, veri kaydetme ve tahminlerde bulunma özellikleri eklenmiştir. Derin öğrenme özellikleri ile gelişme dönemi hala bitmedi. Günümüzde ne kadar ileri seviyeye gelmiş bile olsa hala pek çok alanda kullanımı sağlanmıyor.

Yapay Zeka Çalışmaları Nelerdir?

İlk geliştirmelerden sonra yapay zeka çalışmalarında pek çok ilerleme yaşandı. 1950 yılında yürütülen yapay zeka çalışmaları problem çözme konularında çalışmalar yapıldı. 1960 yılında ise ABD Savunma Bakanlığı tarafından bu türdeki çalışmalara ilgi arttı ve insanların yaptığı şeyleri taklit etmesi için bilgisayar ile eğitilmeye başlandı. Örnek olarak ileri teknoloji savunma projeleri içerisinde ABD’ye bağlı olan DARPA devlet kurumu, 1970 yılında sokakların haritalanması projesini yapay zeka ile gerçekleştirdi. Siri, Cortana ve Alexa gibi asistanlar henüz sektör içerisinde yokken 2003 yılında akıllı kişisel asistanlar üretilmeye başlandı. Yapay zeka türleri arasında ise 4 farklı form bulunmaktadır. Salt tepkisel, limitli hafıza, zihin teorisi ve öz farkındalığı olan olarak görebiliriz.

Salt Tepkisel Yapay Zeka

Salt tepkisel formu, yapay zekanın en basit olanıdır. Çevresinde olan durumları algılama ve bunlara göre davranış sergileme özelliğidir. Bu yapay zeka formunda bir bellek bulunmadığı için bilgileri de hafızalarında kaydedemezler. Geçmiş bilgilere göre hareket edemez ve yaşadığı anılar üzerinde herhangi bir şekillendirme özellikleri yoktur. Sadece tek bir alanda uzmanlaşmak için kullanımları sağlanabilmektedir. Örnek olarak salt tepkisel yapay zeka satranç şampiyonu olan Kasparov’u yenen DeepBlue adında bir bilgisayarı söyleyebiliriz. Bu bilgisayar salt tepkisel yapay zeka modelinde çalışıp, satranç şampiyonunu yenmiştir.

Limitli Hafıza Yapay Zeka

Genel olarak limitli hafızaya sahip olan yapay zeka modelleri geçmişte olan bilgileri toplayabilmektedir. Daha önceden programlanmış olan bilgilerinin üzerine de ekleme yapabilme özellikleri bulunur. Yeterince belleği bulunması ile bütün bilgileri toplar ve en uygun şekilde eyleme geçer. Bu tür yapay zeka modellerini sürücüsüz araçlarda ve kişisel sanal asistanlarda görülmektedir.

Zihin Teorisi Yapay Zeka

Çevresinde insanların hareketlerini ve duygularını anlayabilen zihin teorisi özelliğine sahip bir yapay zeka modelidir. Sosyal olarak etkileşime girebilir olup, beklenti ve niyetlerin neler olduğunu anlar. Bu yapay zeka üzerinde çalışma şekilleri hala devam etmektedir. İlerleyen zamanlar içerisinde de gerçekleşmesi beklenen gelişmeler söz konusudur. Bu forma örnek olarak Star Wars evreninde olan R2-D2 ve C-3PO robotları ve I, Robot filminde olan Sonny türünde yapay zeka modellerini söyleyebiliriz.

Öz Farkındalığı Olan Yapay Zeka

Bu forma sahip olan yapay zeka ise benliğinin farkına varıp kendisi ile ilgili olan şeyleri bilir ve bilgi verebilir özelliktedir. İçinde bulundukları durumu kolayca analiz edebilir ve başkalarının hislerini kolayca tahmin edebilir. Aynı zamanda yaşanan olaylar sonucunda kendine sonuçlar çıkarabilmektedir. Bilinçli, duyarlı ve zeki olan bu tür makineler için gelecek bir jenerasyon tanımlanıyor. Ex Machina filmindeki gördüğümüz Eva ve Detroit: Become Human oyununda olan karakterler bunlara örnek olarak söylenebilir.

Yapay Zekanın Kullanım Alanları Nelerdir?

Yapay zeka şu anda günlük hayatımızda kullandığımız şeylerden biri haline geldi. Siber güvenlik, savunma sanayi, sesli asistanlar, dil çeviricileri, öneri sistemleri, sosyal güvenlik, e-ticaret, yardımcı robot uygulamaları, sağlık hizmetleri ve navigasyon gibi kullanım alanları bulunur. Hepsi günümüzde artık yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ama genel olarak yapay zekanın ilerleyen teknolojisi olması ile robot kültürü de artık beynimize kazınıyor. Elektrikli ev aletlerinde bile robot özelliği olarak adlandırabileceğimiz fonksiyonlar yer alıyor. Sonuç olarak insan hayatını daha da kolaylaştıran sistemler arasında en büyük örnek olarak yapay zekadır diyebiliriz.

Uygulama alanları ise 4 ayrı şekilde gerçekleşmektedir. Ses tanıma, görüntü işleme, doğal dil işleme, muhakeme yapabilme gibi özelliklerdir. Ses tanıma özelliğini en çok kullandığımız yer akıllı asistandır. Siri, Now, Cotana ve Echo bunlara örnektir. Görüntü işleme ise otonom yani sürücüsüz araçlardır. Doğal dil yani lisan işleme özelliği de yapay zekanın en zorlu alanlarından biridir. Doğal dil işlemeye örnek olarak Yandex, Siri, Google Asistan ve Google örnekleri verilebilir. Muhakeme özelliği ise suçlu ve suçsuzu ayırt edebilme özelliğidir. Mevcut verileri kullanarak çeşitli algoritmalar yaratır ve rasyonel olarak karar verebilmektedir.

Yapay Zeka İlerde Neleri Değiştirebilir?

Gelecekte yapay zeka araştırmalara göre tüm alanlar içerisinde yaygın şekilde kullanılacak. Yapay zeka çeşitlerinin de hepsini bir arada göreceğiz. Sibernetik olarak modellenmiş bir Yapay Beyin sembolik olarak insan aklına benzer şekilde tasarlanmıştır. Bilişsel süreçler ve yapay bilinç sistemleri, insan aklı gibi esnek ve duyguları olan, uzman sistemler kadar yetkili bir bilgi birikimi ve rasyonel yaklaşımın dengesi ile yapay zekayı gelecekte insan zekasına alternatif sağlıyor. Günümüzde insan gibi görünen yapay zekalı robotları da görüyoruz. Hatta yurtdışında halk arasında dolaşan insan görünümlü robot örnekleri de var. Yapay zeka artık genel olarak gün geçtikçe gelişen ve insan zekasını yakalamaya doğru adım adım ilerleyen bir sistemdir.